Tiền án và tiền sự là hai từ được sử dụng rất nhiều trong đời sống xã hội khi người nói muốn nhắc đến một chủ thể đã từng thực hiện hành vi vi phạm quy định pháp luật và bị xử lý, song điều đặc biệt là không có văn bản pháp luật đang có hiệu lực nào chứa đựng hai thuật ngữ nêu trên. Để có cái nhìn tổng quan hơn về vấn đề này, Công ty Luật Nguyễn Tâm & Partners gửi tới bạn đọc sự đánh giá, phân tích cơ bản về “tiền án”, “tiền sự” thông qua bài viết này.
1. Phân biệt tiền án, tiền sự
| Tiêu chí | Tiền án | Tiền sự |
| Hình phạt | Truy cứu trách nhiệm hình sự theo Quyết định của Toàn án. | Xử phạt hành chính theo quyết định của người có thẩm quyền hoặc Cơ quan nhà nước có thẩm quyền tương ứng với hành vi vi phạm. |
| Trường hợp được xóa tiền án, tiền sự | - Trường hợp được coi là không có tiền án (không có án tích): + Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt; + Điều 107 Bộ Luật Hình sự; - Trường hợ đương nhiên xóa án tích: + Không phải tội phạm quy định tại Chương XIII và XXVI Bộ luật Hình sự; + Đáp ứng đủ điều kiện tại Điều 70 Bộ luật Hình sự; - Trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa tại Điều 71 Bộ luật Hình sự. - Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt: người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị, thì Tòa án quyết định việc xóa án tích nếu người đó đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn quy định tại Khoản 2 Điều 70 và Khoản 2 Điều 71 của Bộ luật Hình sự. | - Đối với trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính: + 6 tháng kể từ khi chấp hành xong hình thức xử phạt cảnh cáo mà không tái phạm; + 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hành chính khác hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà không tái phạm. - Đối với trường hợp bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính: 02 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính hoặc 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm. |
| Ý nghĩa của việc xóa tiền án, tiền sự | - Không bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự khi phạm tội mới; - Không bị áp dụng tiền án vào tình tiết định tội, định khung, lượng hình đối với một số tội phạm theo quy định Bộ luật Hình sự; | Được coi là chưa bị xử phạt hành chính nên không bị áp dụng tình tiết tăng nặng trong lần vi phạm tiếp theo. |
2. Những vấn đề cần lưu ý đối với người có tiền án, tiền sự
Một người đang có tiền án, tiền sự thì phải tuyệt đối chấp hành quy định pháp luật vì nếu vi phạm trong thời gian vẫn có tiền án tiền sự thì hình thức xử phạt cho hành vi vi phạm tiếp theo sẽ thường cao hơn so với vi phạm lần đầu. Đặc biệt, trong một số tội phạm thì việc có tiền án, tiền sự được xem như là một tình tiết định tội hoặc một tình tiết định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Ví dụ: Đối với “Tội Đánh bạc” được quy định tại Điều 321 Bộ luật Hình sự, nếu đối với người không có tiền án, không có tiền sự thì số tiền đánh bạc phải trên 5.000.000 đồng mới bị truy cứ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, trường hợp một người đánh bạc với số tiền dưới 5.000.000 đồng nhưng đang trong thời gian có tiền án hoặc có tiền sự về đánh bạc hoặc tổ chức đánh bạc thì vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Bên cạnh đó, việc có tiền án, tiền sự còn là căn cứ để xác định một người có được hưởng án treo hay không? Theo đó, người phạm tội có thể xem xét được hưởng án treo nếu đáp ứng đủ các điều kiện tại Nghị quyết 02/2018 NQ-HĐTP trong đó điều kiện về nhân thân tốt đặc biệt quan trọng. Khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 02/2018 NQ-HĐTP quy định là có nhân thân tốt nếu đã được xóa tiền án hoặc xóa tiền sự ít nhất được 6 tháng và đáp ứng đủ các điều kiện khác thì có thể xem xét được hưởng án treo.
Ngoài ra, tiền án, tiền sự còn tác động đến khả năng tìm kiếm việc làm của người lao động vì nhiều trường hợp các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức tuyển dụng người lao động vào làm việc với điều kiện người lao động không có tiền án, tiền sự nên khi người lao động có tiền án, tiền sự sẽ không được tuyển dụng, ảnh hưởng đến quá trình tìm kiếm việc làm.
Trên đây là một vài điểm cần lưu ý đối với người có tiền án, tiền sự mà quý bạn đọc cần lưu ý. Để tránh những rủi ro pháp lý thì điều quan trọng nhất là phải chấp hành đúng quy định pháp luật trong quá trình sinh sống, học tập, làm việc và lao động.
Mọi thắc mắc, yêu cầu tư vấn pháp luật, quý bạn đọc vui lòng liên hệ chúng tôi trực tiếp tại Văn phòng Công ty Luật Nguyễn Tâm & Partners (số 37 đường TTH 09, phường Tân Thới Hiệp, quận 12, thành phố Hồ Chí Minh) hoặc qua Hotline: (028) 6682 3286 – 0939 07 2345.
